Doğru çizgide olmak motosiklet kazalarını engelliyor
Basit ve etkili bir hamle: yeni motosiklet viraj işaretleri, motosiklet sürücülerinin sol virajlarda güvenli tarafta kalmalarına yardımcı oluyor. Yol üzerine konan ek işaretler, motosiklet sürücülerinin viraj çizgisini gösteriyor ve hatalı dönüşleri ciddi oranda azaltıyor.
Motosiklet viraj işaretleri nasıl işe yarıyor?
Sert (ya da hızlı) virajlarda hatalı çizgide olmak ve sonucunda karşı şeride geçmek, taşmak kaza sebebi. Bunu engellemek için sola dönüş hattı ve apekste güvenli bölgeyi işaretlemeye başlamışlar Avrupa’da.
Yeni uygulama özellikle dar, devamının görünmediği virajlarda çarpışma riskini azaltmayı hedefliyor.
“Sadece yol işareti bunu becerebilir mi?” diyebilirsiniz. Ama unutmayalım ki özellikle ıslakken bu tür işaretlerin üzerinden geçmemeyi tercih ediyoruz. Yani boyalı alanlardan geçmemek içimizde var. Ki bu yağışlı havalarda artan kayma ve kaza oranlarını azaltmak için doğrudan etkili olacağını gösteriyor bizlere.
Yeni bir sistem ama mantıklı olduğu kesin
Bu fikir ilk olarak 2016’da Avusturya’da denenmiş. Toplamda kırk kadar virajda çubuk ya da elips işaretleriyle güvenli hat işaretlemişler. Sonuçlar hemen ortaya çıkmış: işaretlerin koyulmasının hemen ardından ciddi kazalar görülmez olmuş.
Rakamlar virajlardaki düşme ve çarpmalarının %80 oranında azaldığını göstermiş. Ki bu çok büyük bir fark. Düpedüz insan hayatı kurtarıldığı açık.
Lüksemburg Ardenler de çok sayıda motosiklet kazası olan bir bölge. Avusturya’daki rakamlardan sonra beş güzergahta yaklaşık elli virajda işaretleme yapmışlar. Etkisini görmek için işaretlemeden önce virajlara video kameralar konmuş. Sonuç: işaretleme yokken çok sürücü virajda yanlış sürüp karşıya geçerken, işaretlemeden sonra neredeyse sıfıra inmiş…
Kaymaz boya ile uygulanıyor
İşaretleme için malzeme olarak “kaymayı önleyici maddeler eklenmiş soğuk sürtünme plastiği” kullanılıyor. Bu malzeme, yön okları veya yaya geçitleri gibi yol boyalarından daha iyi bir tutuş sağlıyor. Kısacası yeni uygulanmaya başlayan bu yol işaretleri boyalar gibi kaygan değil.
Neden sol virajlara koyuluyor?
Bunun çok basit bir sebebi var: virajda fazla hızlıysanız ya da arkanız kayarsa içeriye -yani karşı şeride- doğru kayarsınız. Bu da bizimkisi gibi sağdan akan trafikte sola dönüşlerde karşı şeritten gelenle çarpışmanız sebep olur. Birazdan aşağıda açıklayacağım gibi sağa dönmek teknik olarak daha zor olsa da hata yapıp içe kaydığınızda karşı tarafa geçmezsiniz.
Sağa doğru şekilde dönmek daha zordur
Motosikletle doğru çizgide sağa dönmek teknik beceri ister. Sağa dönüşlerde zorluk, gaz kontrolü ile birlikte gidon komutu vermektir. Fazla (gereğinden fazla) gaz açmak ise karşı şeride geçmek sonucu doğurur. Bu yüzden, özellikle dar (veya firkete) virajlarda gaz kontrol becerisi gereklidir. Ama tabii ki esas çözüm doğru hızda ve doğru çizgide olmaktır.
Dar sağ virajlar ve doğru çizgi
Özellikle dağ geçişlerinde dar sağ dönüşler vardır. Tehlike yaşamamak için yapmanız gereken şu:
Virajdan (hayli) önce,- sola, orta çizgiye yakın bir yere konumlanmalısınız. Bu dışarıya çıkıp görüş açınızı arttırmaya yarar. Bununla birlikte güvenliğinizi asla riske etmeyip karşıdan gelen trafiğe azami dikkat etmelisiniz. Karşıdan gelen araçlara yakın geçmek bir seçenek değildir. Kendinize güvenseniz bile bunu asla yapmayın. Bunun yerine gazı kapayarak, karşıdan gelenlerin geçmeleri için zaman verin.
Yapmanız gereken viraja mümkün olduğunca geç girmektir. Bu şekilde yaparsanız, yani viraja geç girerseniz çıkışta dışarı açılma tehlikesini azaltırsınız. Bir sonraki başlık altında bu anlattığımın ayrıntılı bilgisi var, bir göz atın.
Biliyorsunuz, ortalık YZ (yapay zeka, ingilizce kısaltamasıyla: AI) sohbet botunun yetenekleriyle sallanıyor. Ben de bir deneyip neler önereceğini, nasıl bir metin hazırlayacağını merak ettim.
Şöyle bir sorgu yönelttim kendisine:
motorhikayesi.com yazıları gibi, acemi motosikletçi sürüş güvenliği rehberi yarat.
Yapay zekanın cevabına geçmeden önce itirazımı dile getireyim:
Birinci maddeye mutlaka ama mutlaka eğitim konusunu almak gerekli.
Motosiklet kendi kendinize öğrenebileceğiniz bir motorlu araç değil. Üstelik diğer motorlu araçlar gibi de değil motosikletin sürüş eğitimi. Süre süre yolda iyi hale gelemezsiniz. Doğru motosiklet sürüş tekniğini kilometre yaparak keşif edemezsiniz.
Her ne kadar ehliyet kursları ve eğitimin içeriği, motosiklet ehliyet sınavı eskiye göre çok çok iyi olsa da hala ADAC ya da OMM standardında bir motosiklet eğitiminden bahsetmek mümkün değil.
Dolayısıyla motosiklet acemileri için ilk ve en önemli tavsiye OMM’nin Yol Sanatı kitabıyla başlamaktır. Motosiklet eğitimine sürüşten önce teorik bilgi ile hazırlanmalıyız. Sonrasında Kapalı Alan Eğitimi görmek ve sonrasında Gözlemli Yol Sürüşüyle ilerlemek en uygun yoldur.
Yola çıkmadan ve kendi başına sürüşten önce belirli bir seviyenin üzerine çıkmak, yeterli motosiklet becerisine kavuşmak ancak bu yol haritasıyla mümkün.
Sonuç olarak Chat GPT‘nin bahis ettiği diğer tüm maddeler, zaten yukarıda geçen teori eğitiminde ayrıntısıyla konu edilen maddeler.
Özetle, motosiklet sürmeyi öğrenmek için doğru yol şudur: OMM temelli Teorik Eğitim, bu bilgileri yola aktarabilmek için gerekli fiziksel yeterlilik (Kapalı Alan) eğitimi ve bilgi ile uygulamanın yola ne kadar aktarıldığını belirleyen Gözlemli Yol Sürüşü.
İşin güzel tarafı. Teori eğitimi alınca, aşağıdaki listede yer alan her maddeyi zaten görmüş olacaksınız. Bu arada yeri gelmişken size şu sayfayı da tavsiye etmek isterim: Ben Daha Hiçbir Şey Bilmiyorum.
Yapay zeka motosiklet eğitimi tavsiyesi
Motorhikayesi.com’daki yazılar gibi bir acemi motosikletçi sürüş güvenliği rehberi yaratmak istiyorsanız, aşağıdaki ipuçlarını kullanabilirsiniz:
Doğru ekipman: Motorunuzun yanı sıra, doğru kask, eldiven, bot ve diğer koruyucu ekipmanlarınızın olduğundan emin olun.
Sürüş teknikleri: Motosikletinizi kullanırken, doğru sürüş teknikleri hakkında bilgi edinin. Bu, dönüşlerde, frenlemelerde ve diğer sürüş durumlarında tam kontrole sahip olmanıza yardımcı olacaktır.
Çevreyi izleyin: Sürüş yaparken, trafik kurallarına uymalısınız ve çevrenizdeki diğer araçlarla ilgili dikkatli olmalısınız. Gece veya kötü hava koşullarında sürüş yaparken daha da dikkatli olun.
Uyku ve yorgunluğa dikkat: Motosiklet sürerken uykulu veya yorgun olmak sürüş güvenliğinizi tehlikeye sokar. Bu nedenle, dinlenmiş ve uyanık olduğunuzdan emin olun.
Alkol ve uyuşturucu kullanmayın: Alkol ve uyuşturucu kullanmak motorlu araç sürmek için çok tehlikelidir. Bu nedenle, sürüş yapmadan önce asla bu maddeleri kullanmayın.
Bakım: Motosikletinizin düzenli bakımını yapın. Lastiklerinizi, frenlerinizi ve diğer önemli parçaları düzenli olarak kontrol edin.
Kask: Kaskınızın doğru boyutta olduğundan ve güvenli bir şekilde oturduğundan emin olun. Herhangi bir çatlak veya hasar tespit ederseniz hemen değiştirin.
Eğitim: Sürüş becerilerinizi geliştirmek için motosiklet okullarına katılın veya eğitim alın.
Yavaşlayın: İkinci hızda veya daha düşük hızlarda sürüş yapın, özellikle de yeni başlıyorsanız veya trafik yoğunluğunun yoğun olduğu bir bölgede seyahat ediyorsanız.
Deneyim: Kendinizi yavaş yavaş geliştirirken, deneyim kazanmak için kısa mesafelerle sürmeye başlayabilirsiniz. Yavaş yavaş uzun mesafeleri deneyebilirsiniz.
Tüm bu ipuçlarını uygulayarak acemi motosiklet sürücüleri için güvenli bir rehber oluşturabilirsiniz. Bu rehber, motosiklet sürüşü sürecinde oluşan tehlikeler hakkında farkındalık yaratırken, sürüş becerilerini geliştirmeye yardımcı olacaktır.
Motosiklet şehir içi sürüş konumuz ve evet, bir yol stratejisi ve bakış görseliyle karşınızdayım. Hep diyoruz ya motosiklet ileri bakmak demek diye. İşte şehir içi sürüş söz konusu oldu mu daha da önem kazanıyor çünkü şehir içi cehennem gibi 🙂 Motosiklet sürmek ileri bakmak şehir içi sürüş ise bunun daha da önemli olduğu ortam demek.
Yolda gidiyorsunuz ve önünüzde bu sahne var. Görmeniz gereken nedir? Gereksiz tarafları kesip biraz daha ayrıntılı görelim:
Arkada dönüş yapan gri aracı gördünüz mü? Evet evet, mavinin solundaki arabayı 🙂
Bu neden önemli biliyor musunuz? Birazdan o gri araç yüzünden hem mavi hem de beyaz cip fren yapıp duracaklar (nitekim öyle de oldu).
Ve daha da kötüsü:
Trafik kilitleneceği için beyaz aracın sürücüsünün dikkati sol tarafta olacak (üstelik sinirlenecek).
Şimdi siz onun sağına girer ve orada yolun açılmasını beklerseniz ne olur? O sola bakar ve sinirlenmişken (yani sizi görmezken ve patinajla ilerlerken) sizi biçecek…
İşte “İleri Sürüş”, “Advensd rayding” vesaire dedikleri kısaca budur. Bakışımızı ileri taşıyarak olacakları önceden görmek ve hazırlanmak. Benim ileri sürüş yerine önerdiğim kavram ise: Sakınarak Sürüş olacaktır. Bu kavram, tamlama neyi-nasıl yapacağımızı daha iyi anlatıyor bana göre.
İleri bakmak derken bunu kasıt ediyoruz hep:
Tehlikeyi bulmak için bakın!
Özellikle şehir içi sürüşlerde ileriye bakmak, tehlikeyi aramak ve “sakınarak sürmek” bu tür tehlikeleri yaşamamak için şarttır… Bilginize 🙂
Motosiklet aksesuarlarından kulaklık, hem sağlığımızı hem de sürüş kalitemizi doğrudan etkiler. Kulaklık takmak yorulmamızı da engeller.
Fakat işin bir yönü daha var: sağlık. Yüksek ses yada gürültü, kulağımızı bozar. Evet bozar, motosiklet sürerken kulaklık takılmazsa devamlı gürültü kulaklarımızı ufak ufak sağır eder.
Şimdi kulağımız için uygun seviyeleri görelim:
Günlük Hayattaki Ses Seviyeleri
30 dB Fısıltı sesidir.
50-65 dB Normal konuşma sesidir.
60-65 dB Kahkaha sesi.(Normal insanların ki)
70 dB Saç kurutma makinesi, vakumlu elektrik süpürgesinin çalışma sesidir.
Trafik polisinin siren sesi.
84 dB – 88 dB Dizel kamyon, metro, motosiklet.
100 dB Tren, çöp kamyonu.
Düzenli olarak bir dakikadan fazla aşağıdaki ses seviyelerine maruz kalmak kalıcı duyma kaybına sebep olabilir.
103 dB 35 metre yükseklikte tepemizde uçan bir jet motorunun sesi.
105 dB Kar arabası.
110 dB Elektrikli testere, senfoni orkestrası, kaya matkabı.
120 dB Diskoteklerdeki ses seviyeleri, taşınabilir kaset yada cd çalarların sesleri.
110-125 dB müzik setleri.
110-140 dB Rock konserleri.
130 dB Jet uçağının kalkış sesi, av tüfeği patlamasının sesi.
Motosiklet kullanırken uzun süreli yüksek sese maruz kalmak da zamanla işitme kaybına yol açar. Bu nedenle kulaklık kullanmak kendimizi korumak için şarttır.
Peki dB ne demek? Desibel sesin ölçü birimidir ve dB ile temsil edilir. dB kendini katlayarak artar, yani 10 dB ile 20 dB arasında 10 kat fark vardır. Bu sebeple 20-30-40 dB arasında güç 10, 100, 1000 kat şeklinde artar.
Tıbbi Gerçekler
85 dB de şiddetinde ses, 8 saatin sonunda sinir hücrelerini öldürmeye başlar.
95 dB de sürer 1 saate düşer,
105 dB de ise bu süre sadece 15 dakikadır.
Unutmayınız ki sinir hücreleri diğer hücreler gibi değildir, vücudumuz sinir hücrelerini yenileyemez ve giden kaybımız olur.
Motosiklet sürerken duyduğumuz sesler: rolantide: 74 dB, 56 km/saat süratte: 108 dB, 80-100 km/saat civarında 116 dB olarak ölçülmüştür.
Kulaklıkların ses engelleme gücü ise 20 – 30 dB arasıdır. Ortalama 100km. ile sürüş yaparken 93.5 dB sese maruz kaldığımızı düşünürsek, 2.5-3 saatlik motosiklet seyahatinde kulağımızdaki sinirleri öldürmeye başlıyoruz. Bu da uzun vadede işitme kaybı yaşayacağımızı bize kanıtlıyor.
Beyin tahribatının önüne geçilmesi (aşırı gürültünun beyin tahribatına yol açtığı biliniyor…en azından uzun sürüşlerden sonra “aptallaştığımız” herkesin malumudur. Ben en az iki kez yan desteği açmadan motoru bıraktım gittim, arkamdan “Baaaaamm!” diye düştü yere tabii.
Bütün motosiklet yarışçılarının ve uzun yol seyyahlarının kulak tıkacı kullandığını bilin.
Peki, olur mu derseniz, bilin ki motosiklet kullanımının yaygın olduğu ülkelerde sağırlık bilinir ve sağıra yakın işitme kaybı yaşayanlar vardır.
Motosikletçilikte (diğer birçok alanda olduğu gibi) kullan-at kültürü yetkin sürüşe ters düşer çünkü kullanıcının motosikletin ve motosikletin farklı durumlardaki tepkileri hakkında derin bir bilgi geliştirmeye zamanı yoktur.* Parlayan metal (ve plastik) parçası öz algının bir simgesi olmuştur ve motorun yeterliği nadiren test edilir veya doğrudan işlev amaçlı alımlar yapılır. ** Kaynak: OMM Bülten
* Bir motosikleti iyice tanımak, hakim olmak, alışmak için gerekli sürecin kaç km. ettiğini biliyor musunuz? En iyimser şartlarda on beş bin kilometre! Ki bu 15 bin rakamı gerçekten iyi seviyede sürücüler için ve aynı tarz motosiklete sürüldüğünde geçerli. ** İşte bu yüzden daha da büyük, daha da heybetli motosikletler revaçta. Sürmek değil, sahip olmak göstermek artık öne geçti. Suç mu? Tabii ki değil, sonuçta herkes kendi keyfini yaşar.
Her zaman iyi gelir yeni motosiklet almak sık motosiklet değiştirmek de kendinizi “özel” hissettirebilir. Ama ne kadar süre için?
Motosikleti olmasını seven insanla, motosiklet sürmeyi seven insan arasındaki temel fark da budur.
Fakat motosiklet denen makinenin ve “sürmek” denen eylemin keyfi sahip olmaktan çok daha fazla. İşte bu yüzden yeni motosiklet almak sık motosiklet değiştirmek size daha çok keyif vermez. Sizi daha iyi bir sürücü de yapmaz. En azından siz sürmedikçe motosikletler bunu kendi kendine yapamaz.
Daha çok sürmeniz dileğiyle 🙂
Sürdükçe fark edeceksiniz ki yeni motosiklet almak sık motosiklet değiştirmek ile yolda olmak, sürdükçe keyif almak arasında bağlantı yok. Tecrübeli bir sürücü oldukça yeni motosiklet yerine, yeni yerler, yeni yollar ve yeni dostlar isteyeceksiniz.
Motosikletler hayli yüksek limitlere sahipler; sürüşümüzü belirleyen, bizim sınırlarımız. Deli gibi gittiğinizi sanırken bir bisiklet sizi virajda geçebilir.
Motosiklet viraj hızı tamamen bizim algımızla alakalı. Bu videoda hızlı olduğunu düşünen motosiklet sürücüsü viraj içinde bisiklet tarafından geçiliyor 😉
Motosiklet felsefesi, motosikletin sürücüsünü dönüştürmesini de içerir. İyi sürmek, her şeyden önce beyinsel bir faaliyettir. Dolayısıyla motosikleti iyi sürmek, yüksek beyinsel gelişim ve akıl işletmeyi şart koşar.
Burada da öğrenmek ve öğretmek kavramlarına geliyoruz ki ülkemizde sorunludur 🙂 Ama şöyle başlayalım:
“Öğretmek diye bir şey yok. Birlikte sürmek var.”
mat, mustafaat
OMM, 18 yıl önce, İleri Sürüş (ehliyet sonrası) eğitim programını başlatan Türkiye’deki ilk gruptu ve yıllar içinde kurum Eğitmen yetiştirmek için IAM İngiltere’yle işbirliği içinde bir müfredat oluşturdu.
Bana defalarca kez bir sürücünün neden bir “sürüş eğitmeni” olmak istediğini sordular ve bunu yanıtlaması kolay değil.
Açık şekilde, kendi kendini yüceltme ve övünmenin, diğerlerine ne yapmaları gerektiğini veya sürüşlerinde neyin yanlış olduğunu söyleyebilmenin bunda payı var. Yine de, OMM eğitmenlerinin diğer sürücülerin gelişmesine ve sürüşlerinin daha tutarlı ve güvenli olmasına yardımcı olmak için karşılıksız olarak saatlerini ve günlerini yollarda geçirdiklerini düşündüğünüzde, bu cömertliğe ve adanmışlığa hayran olmaktan kendinizi alamıyorsunuz.
Motosiklet Felsefesi: Düşünerek Öğrenmek
Öğretmenin başka bir boyutu daha var, o da öğrenmek, öğrenciden gelen geri bildirim yoluyla öğrenmek ya da düşünme yoluyla öğrenmek. Tania Lombrozo’nun (Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nde psikoloji profesörü; Felsefe Bölümü üyesi ve Bilişsel ve Beyin Bilimleri Enstitüsü üyesi) yazmış olduğu düşünmeye zorlayıcı bu yazı, parlak beyinlerle güzel sohbetlerin yer aldığı ve ne zaman olursa olsun ziyaret etmeye değen EDGE’in Temmuz sayısında yayınlandı.
“Bazen bir şeyi anladığınızı sanırsınız, ve onu başka birisine açıklamaya çalıştığınızda, belki de daha önce sahip olmadığınız başka yeni bir kavrayış elde ettiğinizi fark edersiniz. Belki de o konuyu aslında sandığınız kadar iyi anlamamış olduğunuzu fark edersiniz. Bu süreçle ilgili olarak ilginç olduğunu düşündüğüm şey, bunun bir düşünme yoluyla öğrenme süreci olmasıdır. Kendinize ya da geri bildirim olmadan başkasına bir şey açıkladığınızda, bir dereceye kadar yeni bir kavrayış veya anlayış kazanmış olsanız da, onların sağlamış oldukları yeni bilgi tarafından hareket geçirilmemiştir. Bir şekilde, yeni bir kavrayış elde etmek için zaten kafanızda olan şeyi yeniden düzenlemiş olursunuz.
Kendinize bir şeyi açıklamaya çalışma süreci bilimdeki bir düşünme deneyine çok benzer. Büyük ölçüde, bilimin gelişmesinin yolu, dışarıya çıkmak, deneyler gerçekleştirmek, yeni ampirik veriler edinmek ve bunun gibi şeylerdir. Ama bilim tarihinde zaman zaman, birinin bir düşünme deneyine kalkışarak gerçekten yepyeni bir kavrayışa ulaştıkları önemli dönemler yaşanmıştır.”
Motosiklet sürücüsü polisten tavsiyeler içeren bir video. En yetkili ağızdan, doğrudan hayatın ve sürüşün içinden oldukları için ayrıca kıymetli.
En baştan söyleyelim, paylaştığımız kanal sadece İngilizce. Yine de bir çok genç artık yabancı dili anlıyor. Ayrıca video olduğu için görsel olarak anlama şansınızın da olduğu videolar bunlar. İzleyin, faydası olacaktır 🙂
İngilterede Polis Teşkilatı, ileri sürüş öğretmeniyle yaptıkları sürüşün videosunu YouTube’den üzerinden paylaşarak motosiklet eğitimi vermeyi amaçlamış.
Bu amaçla da ileri polis motosiklet eğitmeni PC Roger Peskett ile tehlike farkındalığı ve güvenli sürüş ipuçlarını videolarla paylaşarak, şehir içi yollardaki kazaları azaltmayı amaçlıyorlar. Hampshire Polisi tarafından hazırlanan YouTube kanalından eğitim faaliyetini hayli ciddiye alıyor. Hatta göz alıcı bir tanıtım videosu da hazırlamışlar 🙂
Polisin açıklamasına göre araştırma, gündüz ve şehir içinde sürüş yapan motosikletçilerin yüksek risk altında olduklarını gösteren araştırmadan sonra başlatılmış. Kara yolu Güvenliği Çavuşu Chris Appleby anlatıyor:
“Yüksek risk grubundaki üç motosikletçi türünü belirledik. Bunlar:
Eğlence amaçlı sürenler,
Motosikleti günlük araç olarak kullananlar ve
Genç skutır (scooter, kaç-kaç) binicileri.”
Bu yüzden, uzman eğitmenimizle, şehir içinde sürüş yaparken dikkat edilmesi gereken noktaları gösteren videomuzu hazırladık.”
Şehir dışı yollarda güçlü motosikletlerini eğlence için kullanan (gazlayan demek istiyor 🙂 ) sürücüler hala bizim için öncelikli. Yine de, şehir içinde ana ulaşım aracı olarak motosiklet kullananlar için tehlike artıyor.
