Bu konularda temel seviyeleri geçmiş, belirli bir tecrübeye ulaşmış olmalısınız.
Viraj yapmak motosiklet sürmenin en keyifli taraflarından birisidir. Ayni zamanda da acemilerin en korktuğu taraftır. Bunun sebebi keyif verecek şekilde dönebilmenin her şeyi doğru yapmakla mümkün olmasıdır.
Şimdi gaz açmayı öğrendik. Gelelim virajda ne yapacağımıza.
Devamlı ufak ufak arttırıyoruz zaten. Fakat çıkışa yaklaştıkça arttırmak, çıkışa yakınlaştığımızda ise daha da fazla açarak hızlanmamız, virajdan hızlanarak çıkmamız gerekir.
Bu konunun bütünleyicisi olarak Motosiklet Yol Sanatı yazımızı okumanızı, kitaptan haberdar iseniz de buradan satın almanızı ve sık sık okumanızı şiddetle tavsiye ederim.
Motorlar Hakkında Bilgim Var Az-Çok Ama Aklımda Hep Şu Soru Kaldı Belki’de Motorun Üstündeyken Ne Olduğunuzu Belirten…
”Şu Virajlarda’ki Yatışlar O Esnada Motor Mu Size Ayak Uyduruyor Yoksa Siz Mi Motora Ayak Uyduruyorsunuz..?”
Allah Nasip Ederse Bu Sene Hysoung GT 250 Almayı Planlıyorum Racing’e Kaçtığı İçin Bi Soru Benim İçin Bi Nebze Önemli…
Şimdiden Teşekkür Ederim…
Berk Şit
Motosiklet nasıl yatıyor?
Motosikleti yatırmaya çalışmıyoruz. Doğru şekilde sürersen gerekeni o yapıyor. Lakin gerekeni yapması için senin de onunla beraber doğru şeyleri doğru zamanda yapman gerekli.
Bunun içinde önceden doğru ve yeterli bilgiye, sonra da yeterince egzersize ihtiyacın olacak. Deneyerek öğrenmeye çalışma. Bildiğin şeyleri hızını kademe kademe arttırarak uygulamaya çalış.
Yani önce çok oku, doğru kişilerden çok dinle, sonra yavaş yavaş uygula. Bunun özel dersi var, okulu var, kitabı var, dvd’si var.
Yani öğrenmek istersen kaynaklar var. Yeter ki öğrenmek iste.
Mustafa Asım Temel
Berk Şit Mustafa Abim Sağlam Konuştun… Mustafa Asım Temel Estağfurullah Berk, bildiğimiz kadarını paylaşmaya çalışıyoruz. Bugün biz anlatacağız, yarın siz başkalarına; bu camianın güzelliği burada. Kitap olarak Motosiklet Yol Sanatı, dvd olarak da Keith Code’un Twist Of Wrist II’yi tavsiye ederim. Ama önce Yol Sanatı, sonra dvd. Her ikisi de dilimizde satın alınabilir. Berk Şit Nerede Bulabilirim Bunları..? Mustafa Asım Temel Yol sanatı OMM’den, dvd’yi MotorOn dergisinden alabilirsin. Dvd youtube’da da vardı galiba.
Virajda Gaz Açma en çok korkulan iştir ama gaz kontrolü ve gaz açmadan doğru viraj yapılamaz.
Gaz kolunun basit yapısı bizi çoğu zaman hataya sürükler. Az bir hareketle o kadar gücün serbest bırakılması gerçekten etkileyicidir. Sonuçta gazı açınca hızlanır, kesince yavaşlarız değil mi?Fakat gazın çok çok önemli bir başka görevi daha vardır, bu yazımızın konusu da gaz vermenin dengeleyici görevi.
Bahsedeceklerimiz kendi başınıza zor keşfedebileceğiniz etkilerdir. Fakat yine de güvenli ve doğru bir sürüş için hayatidir gazı doğru kullanmak. Bu sebeple bu yazıda anlattıklarımızı yolda da deneyerek becerinizi arttırmanızı tavsiye ediyoruz.
Yola çıkacak bir makine yapmak bir çok sorunla uğraşmak demektir. Düz gidişi iyi olan bir araç yapmak virajı kötü dönen bir araç demekken, iyi dönen bir tasarım düz gidişte sorun yaratır. En iyi çözümlerden birisi aracı yere yakın yapmaktır fakat yollar her zaman düz değildir. Çukurlar, değişen yol ve hava şartları çözülmesi gereken bir çok sorun demektir.
Bu sebeple tasarımcılar her şartta gidecek aracı belirli tekniklere sadık kalarak yaparlar. Doğru hareketi doğru zamanda yaparak diğer durumlar için vazgeçtiğimiz özelikleri telafi etmeye çalışırız. Yapamadığımız zamanlarda ise ABS, EBD, ESP, dört tekerlekten çekiş gibi bir çok unsur devreye girer. Dolayısı ile motosiklet kullanırken her virajda iyi dönecekken düz gidişe kurban edilmiş bir eksik kapasite ile gireriz ve üreticiler bu kaybımızı tasarladıkları şekilde kullanmamızı bekleyerek bize satarlar.
Peki Üreticiler Bizden Ne Bekler?
Gaz kontrolünün (gazı açıp-kapatmanın) bir virajda, motorun viraja girip çıkmasındaki her şeyiyle ilgili (geometrisi, tutuşu, viraj içindeki yol tutuşu vs..) çok büyük etkisi vardır. Aslında viraj alırken, motorunuzun sizden beklediği tek şey vardır: “Doğru noktada doğru bir şekilde gaz açmak.”
Kısaca şöyle ifade edip sonrasında ayrıntılara geçelim.
“Viraja gazı yeterince açmış, arka süspansiyonunuz oturmuş biçimde girmelisiniz.”
Neden gaz vermemiz gerekir? Cevap ağırlık aktarımıdır. Motorlu araçlarla hareket ederken her yavaşlama, hızlanma ve dönüş ağırlığı bir tarafa yığılır. Viraja girerken, motoru yatırırız. Bu, motorun hızının düşmesine sebep olur ve ortaya çıkan frenleme etkisi ağırlığı ön tekere yığarak arka tekerleği hafifletir ve arkadaki çekişi, yol tutuşu azaltır. İşte gaz vermek ağırlığı tekrar arka tekere, yani dengede gidişe doğru kaydırır. Böylelikle arka tarafa binen ek yük, arka lastiğin kaybettiği basma kuvvetini geri vererek motorun daha dengeli dönmesini sağlar.
Aslında arka tekerleklerin daha kalın olmasının sebebi de budur. Zira motorda ideal tutunma dengesi ön tekerde %40, arka tekerde %60 gibi ifade edilebilir.
Tabii ki yol tutuş dediğimizde süspansiyon sisteminin etkileri de çok belirleyicidir. Yaylar hareket ettiğinde, ağırlığın yere olan yüksekliği, ağırlık dağılımı, lastiğe olan etkisi değişir. Bunların viraj esnasında olması devamlı değişen bir sürüş dinamiğine sebep olacaktır. İşte gaz vererek viraja girmek amortisörlerin de oturmasını ve gereksiz hareketlerini engelleyerek kararlılığı arttıracaktır.
“İşte gaz kolu bu noktada, bir bakıma süspansiyonunuzun en iyi konumda yapılanması için yardımcı olabilecek bir ‘’ayar’’ aletidir.”
Gazı açtığınızda, motorun arkası ve daha geniş olan arka lastikteki tutuşu kullanmaya başlamış oluruz. Böylelikle motosikletimizin yol tutuşu artar.
“Bir virajda ağırlığın arkaya gitmesini, süspansiyonunuzu dengelemeyi ve yol tutuşunu arttırarak güvenli bir şekilde çıkmayı sadece gaz açarak yapabilirsiniz.”
Virajda Gaz Açma, Peki Ne Kadar?
Gaz açmak dedik fakat tabii ki vereceğimiz gazın miktarı da önemlidir. Bir çok yeni motosikletçi virajda gaz kullanımını yanlış algılar. Bilek hassasiyeti yeterince gelişmemiş olduğundan fazla açar ve sonrasında gaz kapamak zorunda kalır.
“Doğru tarz, aynı hızı koruyacak kadar gaz açmaktır.”
Motosikletimizi dönüşe yatırdığımızda hızımız düşer. Biz gazı kaybettiğimiz sürati kazanacak kadar açmalıyız.
“Bileğinizdeki gaz hassasiyetini, dönüşlerde yeterince gaz açmayı becerememeniz normaldir. Bunu zamanla geliştireceksiniz. Başlarda becerememekten korkmayınız!”
İşte bu sebeple size devamlı “uygulama, uygulama, uygulama” diyoruz. Şimdinin her iyi sürücüsü teorik bilgileri ne kadar iyi olsa da, başlarda bu hassasiyete sahip değildiler. Zamanla ve çalışarak gelişen bir beceridir bu. O sebeple yola çıkıp virajlarda deneme yapmaktan ve daha da önemlisi hata yapmaktan korkmayın. Zamanla daha iyi dönecek ve daha hakim olacaksınız, hem motosikletinize hem de gaza.
Dikkat edeceğiniz şu olacaktır:
“Virajlara (çok sürat düşürmeden) yavaş girin , hızlı çıkın.”
Çoğu zaman, viraj çok keskin değilse, gazı hafifçe kapamak (kesmek değil) sizin için yeterli olacaktır. Gazı kapayın, motosikletiniz yatırın, gazı yavaşça ve azıcık (dönerken hız kaybetmeyecek kadar) açın, dönüşü tamamlarken gazı biraz daha açın. Tekrarlamak gerekirse:
Gazı kapayın,
Motosikletiniz yatırın,
Gazı yavaşça ve azıcık (dönerken hız kaybetmeyecek kadar) açın,
Fakat burada önemli olan konu tutuş. Yatırma arttıkça tutuşu korumak zorlaşır. Motorumu ne kadar yatırabilirim sorusunun cevabı büyük oranda: bakış ayırma ve destek gazı becerileri ile belirleniyor.
Motorumu ne kadar yatırabilirim? Bakışın önemi
Önce kısa bir cevapla başlayalım: motorumu ne kadar yatırabilirim sorusunun cevabı, virajın izin verdiği kadardır.
Viraja giriş hızı arttıkça yatış artar. O halde ne kadar yatıracağımızı belirleyen dönüşe başlama yani viraja giriş hızımız. Bunu ise limit noktasına bakmak, viraj çıkışını yakalayacak kadar bakış ayırmak belirliyor.
Bu konuya bakıştan bahis ederek başlamak gerekiyor. Viraja başlamadan önce -yani düzlük sonunda- çıkışa bakmaya başlamalısınız.
Yatırma başladığı anda en önemli konu ise kesintisiz gaz vermektir. Yattıktan sonra gaz kesmek, fren yapmak, bakışı çıkıştan ayırmak motosikletin dengesini bozar. Bu yüzden viraja başlamadan -yani yatırmadan- önce: fren (uygun hıza düşme), giriş hızına uygun vitese geçme işlemleri bitmeli. Viraja başlayınca (motosikleti yatırınca) yapılacak şey, bakışı bozmadan çıkışa bakmak, kesintisiz gaz vermektir.
Yol tutuşun düşük olduğu zamanlar
Yukarıdaki bilgiler ideal yol ve hava şartlarında geçerli. Ama unutmamalı ki yağmur, soğuk, kötü asfalt, yoldaki toz, mıcır gibi unsurlar yol tutuşu düşürür. Sürüşünüzün genel temposunu gaza gelip bozmayınız 🙂