Kategori: Felsefe

Motosikletçi olmak, felsefe kısmı var mıdır? Bu gibi sorular zaman zaman konuşulur. OMM’nin bültenlerinde çok güzel yazılar var, bir ara bakmanızı tavsihye ederim. Bu da o yazılardan birisi; buyurun makaleye 🙂

beyninizi güzel bir sürüşe çıkartın ve bir mil daha sürün

---

“Eğer nedenini bilirseniz, nasıl olursa olsun yaşayabilirsiniz.”

Bilindiği üzere Friedrich Nietzsche’ye atfedilmiş olan bu söz, birçok kez insanların korkunç terslikler karşısındaki dirençliliğini övmek için kullanılmıştır. Victor Frankl “İnsanın Anlam Arayışı” adlı kitabında Soykırımdan kurtuluşunu desteklemek için kullanıyor:

“Yaşamak için bir nedeni olan herkes, hemen her ‘nasıl’a dayanabilir.”

Belki motosiklet gibi bu kadar banal ve fuzuli birşeyden başlayan sayfalarda alıntılanmış olması size tuhaf gelebilir. Ama, nihayetinde, beynimizi bir sürüşe çıkarmaya söz verdik ve amacın bilinçliliği gibi çok az kavram benim beynimi hemen hemen her gün harekete geçirir.

Kendi kendiniziincelerseniz ya da çevrenizdeki insanları, birçok aktivitenin, birçok girişimin bu amaç bilinçliliğine ya da hedef farkındalığına sahip olmadığını kolaylıkla görmenizi sağlayacaktır.

Senaryoyu biliyorsunuz

Havaalanında uçağa binmeden önce, bekleme salonundaki samimi atmosferde arka arkaya otururken: arkamdaki adam ofisteki “aciz kölelerinden” birisi olduğunu tahmin ettiğim birine telefonda bağırarak emirler veriyordu… Sonra, nihayet bir anlık duraklama… Ama eğer son model bir akıllı telefonunuz varsa sessizlik ne kadar iyi olabilir ki?
Nihayetinde, “Bir akıllı telefon sadece sevdiklerinize ulaşmanın yolu değildir, bir yaşam tarzıdır…”

Böylece, güçlü adamımız, uçuş macerasının bilinmeyen yol arkadaşı, başka bir arama yaptı ve hedefi olmayan bir sohbete başladı. Alışılmış giriş bölümünü atlıyorum çünkü hepimiz biliyoruz ki çok az kişi nasıl olduğumuzla gerçekten ilgileniyor: sohbet coğrafi bir açıklamayla devam ediyor “havaalanındayım” ardından bariz bir açıklama (eğer havaalanında çalışmıyorsanız) geliyor “uçağa bineceğim”. Bu da karşıdaki kişiyi etkilemeyi başaramıyor ve başroldeki kişi bu kez bağlantı kurma ve ilişkilendirme için yaratılmış meteorolojik çıkışı deniyor “Hava nasıl?”. Uzun bir sessizlik ve sonra telefon kapanıyor.

“Tüm dünya bir sahnedir ve bütün kadın ve erkekler sadece birer oyuncu.” sözü hiç bu kadar doğru olmamıştı ama amacı olmayan bir gösteriye katılmak ve kapsamı olmayan bir konuşmayı istemeden dinlemek hiç de eğlenceli değil.

Başkalarını yargılamak kolaydır, aynı eleştirel yaklaşımı kendine uygulamaksa daha zordur. Burada, motosiklet iyi bir öğretmen ya da en azından iyi bir düşünme aracı olduğunu bir kez daha kanıtlıyor. Geçtiğimiz yıllarda birkaç kez kendimi içimdeki “Bu sürüşün sebebi, amacı nedir?” sorusuna yanıt veremeden sürüş yaparken buldum.

Elbette, keyif almak (mutluluğun peşinden koşmak) insanların tüm eylemlerinin altında yatan amaç: ama kişi sadece eyleminin bir kapsamı varsa ve bunu biliyorsa keyif alabilir ya da mutluluğu yakalayabilir. “Neden” sorusu mutluluğun gerçek kaynağıdır.

Uzun yıllar önce, içgüdüsel sürüş tekniğime incelik kazandırmamı sağlayan sürücü, motosiklet sürmek için sadece üç sebep olduğunu söylerdi:

• Motosikleti bir ulaşım aracı olarak kullanarak A noktasından B noktasına gitmek.
  Pratik, hızlı, ekonomik ve kıvrak bir araç.
• Motoru bir araştırma aracı olarak kullanarak keşfetmeye gitmek. Yeni topraklar ve yeni yerler görmek, sanat ve tarihi ziyaret etmek, yeni insanlarla tanışmak.
  Sessiz, dostane ve çok yönlü bir yoldaş.
• Motoru bir spor aracı olarak kullanmak için gelişmeye gitmek. Sürüş tekniğini üst seviyeye taşımak (yolda, off road, pistte, parkurda).
  Hatasız, tutku dolu ve acımasız bir eğitmen.

Derinlemesine düşünsem de, bu üç sebep veya kapsamdan daha fazlasını bulamıyorum ama farklı yollar varsa bu bültenin az sayıdaki okurundan öğrenmekten mutluluk duyarım.

Yine de motosiklete binmek ve hayattaki farklı aktiviteler bir kapsam tanımlamayı, bir hedef belirlemeyi, neden sorusu için açık ve net bir yanıta sahip olmayı gerektirir.

Ve hepimiz biliyoruz ki “Hiçbir savaş planı, düşmanla temastan sağ çıkamaz” (Helmuth von Moltke) ama kapsamdaki esneklik hiç olmamasına eşdeğer değildir.

Hayatımın bir kısmını istila eden beyhudelik ve ilerleyen yaşımın istenmeyen refakatçisi unutkanlık, sık sık belirli bir neden olmadan hareket etmeme (veya dinlenmeme) neden oluyor.

Toplantılar, telefonlar, mesajlar, seyahatler ve sürüşler, bu Bülten de, bir “neden” olmadan beyhude: bunların hepsi erkeklerin ve kadınların kendi kendini yücelten idollere, kar ve tüketime kurban edildiği israf kültürünün bir parçası: kaynakların israfı, doğanın israfı ve zamanın israfı.

“Hayatımız kısa değil, ama çoğunu boşa harcıyoruz.” diye yazmış Seneca 2000 yıl önce. Yaşam yeterince uzun ve çok büyük işler başarmamıza olanak tanıyan bir cömertlikle verilmiş… Ancak yaşam yumuşak ve özensiz bir hayat tarzıyla hesapsızca tüketildiğinde yaşamın geçip gittiğini fark ederiz. Bize verilen yaşam kısa değil ama onu biz kısaltıyoruz”
Açıklamama izin verin: Burada “neden”i ya da kapsamı tartışmıyorum. 2.400 km. yapmak için 24 saat motor sürer ve bir IronButt sertifikası alırsanız bir “Neden”iniz vardır.

Belki herkes bu “neden”in değeri ya da soyluluğu hakkında hemfikir olmayacaktır ama bu da bir “neden”dir.

Eğer dünya rekoru kırmak için 980 metreden (320 feet) bungeejumping yapar ve Go-Pro’yu da iyi bir şekilde kullanır ve “hayatta olduğunuzu” hissederseniz bir “neden”iniz var demektir.

Bazıları böyle bir amaç için hayatınızı riske atmaya değip değmeyeceğini tartışabilir ama sonuçta bir “neden”dir.

Beyhudelik, beyni kullanmaya gerek olmadan ve kapsamı açık veya algılanır olmayan rutin bir sürüş ya da “rutin bir eylem”e izin vermektir.

Bu yeni Sonbahar Sezonu için bir davet ve almış olduğum bir karardır: yola çıkmak ve daha soğuk olacak bu sezon boyunca bir kapsamla sürmek.

Sürüş becerilerinizi (tek bir unsurla sınırlı ve sadece tek unsura özgü olacak şekilde: frenleme, yönlendirme, gaz kontrolü, viraj alma vb.) geliştirmek için, sanat ve tarihle buluşmak, yeni coğrafyalarda yeni arkadaşlar edinmek için yola çıkın.

Ve bununla birlikte, sadece hukuk dili ya da yönetimsel anlamıyla değil, aynı zamanda “Neden”in her türlü “Nasıl” ve “Ne”ye ulaştıracağını bilmenin vereceği zevk ve keyif için eylemin çoğunu bir “Kapsamla” yapın.

Bu yazı Felsefe kategorisi yazılarından birisi; kategorinin diğer yazıları için buraya tıklayabilirsiniz.