Arazi sürüşü hataları ve çözümleri

Arazi sürüşü ayrı bir tarz gerektiriyor. Bununla birlikte şehirli enduro sahibi sürücüler illa ki arazide de şanslarını denemek istiyorlar. Arazi sürüşü hataları da kaçınılmaz oluyor tabii ki 🙂 Gelin çözümlerinden bahsedelim zira eğitim her şeyi kolaylaştırıyor.

Öncelikle şunu söyleyerek başlayalım tel jantlı olsa da şehirli off road araçlar arazi sürüşü için çok uygun araçlar değiller. Bunun temel sebebi arazi araçlarının hafif olma gerekliliği. Oysa yine bir öylesine para vermeyi tercih ettiğimiz için ev gibi büyük ve ağır enduro motosikletlerle geziyoruz şehirde 🙂

Arazi sürüşü hataları nelerdir ve bunlardan nasıl kurtulursunuz?

Üstelik arazi sürüşü sele üzerindeki oturuştan gaz tekniği ne kadar asfalt sürüşünden başka bir de işte yol sürüşünden tamamen farklı. Bu arada yeri gelmişken söyledim onrop dediği yolda offroad dediği yol dışı buradaki road kabaca asfalt demek. Yani on road asfaltta off road asfalt dışında sürüş.

Arazi motosikletleri büyük, ağır ve çekici modellerdir

Arazi sürüşü hataları numara bir: dev gibi ve ağır motosikletle asfaltı terk etmek. Hafta sonunda güzel bir parkur bulup şehrin karmaşasından kurtulmak gerçekten cazip. Ancak arazi sürüşü tecrübeniz yoksa yapabileceğiniz en iyi şey biraz eğitim olacak. Bunu yapmazsanız, istemezseniz veya yapmak istemiyorsanız, doğru yerdesiniz; bari bu yazıyı okuyun 🙂

Vücudumu serbest bırakmam şart mı?

Yolda motosiklet sürerken gerilmek eğitimsiz sürücünün ilk baştaki hatalarından biridir (ilgili yazı ve çözümü burada). Sorun şu ki motosikletiniz aslında arazi için yapılmamış. Üzerine bir de biz doğru komutları vermez isek o iş olmaz. Arazide birinci kural vücudu serbest bırakmak. Baston yutmuş gibi bir vücut her şeyden önce süspansiyonun gerektiği gibi çalışmasını engeller. Ki arazi sürüşü en çok süspansiyon sistemini zorlar. Vücudunuz her yöne hareket edebilmeli, tam serbest olmalıdır.

İşe seleden ayrılarak başlayın. Dizlerinizi birazcık açın ve bacaklarınızın üzerinde hafifçe yükselin. Dirsekleriniz de aynı şekilde serbest ve bükük olmalı. Yani serbest olacak her şey. Kollar sert ise yanlış yapıyorsunuz. Bacaklar darbeyi emecek şekilde değilse o kollar ve bacaklarla zemindeki her şeyi hisseder ve aptala dönersiniz. Bırakın kol ve bacaklarınız zeminden gelen darbeleri emsin.

Şimdi de ellerinizi yani gidonu konuşalım. Birinci söyleyeceğim şey: “Motosiklete tutunma noktanız gidon değildir!” Elcikler serbest kalmalı. Tıpkı bedeninizin kalanı gibi eller de gevşek. Elcikleri tutmayın, elcikleri sıkmayın. Elleriniz üzerinde dursun sadece. Başparmağınız ve yüzük parmağınızla halka içine alın elcikleri. İşaret parmaklarınız solda debriyaj ve sağda fren koluna hemen ulaşmak için serbest kaldı bu şekilde.

Araziye çıkarken nasıl hazırlanayım?

Hafif kalın!

Ana hata alacağınız her şeyin motosikletin ağırlığını arttıracağını unutmaktır. Ne kadar az şey taşırsanız arazide o kadar rahat sürüş yaparsınız. Sadece bir gün sürecekse, avadanlık, ilk yardım seti, lastik yama/onarım seti yeterli. Ha tabii ki sizi arazide sıcak ve kuru tutacak yedek kıyafet iyi fikirdir. Temelde bu kadar az şeye ihtiyacınız var.

Daha uzun, konaklamalı geziler için yiyecek, su ve kamp ekipmanları da eklenecek olsa da bunlar indikten sonra sürüş yapacağınızdan ek ağırlık olarak değerlendirmiyorum.

Arazide sürerken bakışımı nereye yönlendireceğim?

Acemiler araziye çıktıklarında iyi bilinen bir hata yaparlar: ön tekere kilitlenirler. Sorundur çünkü motosiklet sürerken tekerin beş karış önü geçmiştir. Kurtarmak için hiçbir şansınız olmayacağı kadar geçtir lastiğin önü. Yapılacak en iyi şey, mümkün olduğunca uzağa bakmaktır. Bunu yapmak sadece engelleri tespit etmenize izin vermekle kalmaz, aynı zamanda daha hızlı sürmenize de yardımcı olur.

Ön tekerleğe bakmak hız duygusunu körükler ve sizi gereksiz heyecana sürükler. Aynı zamanda gözlerinizi yolun çok küçük bir alanına odaklar ve görüşünüzü daraltır. Bu olduğunda beyniniz sizi yavaş tutacaktır. İsteseniz de hızlanamazsınız. Bakışınızı yükseltmek ve ileriye odaklanmak, beyninizin daha hızlı bir şekilde gitmenize izin vermesini sağlar, üstelik bunu daha fazla güvenlik ile başarır. İleri bakın. Arazide daha da ileri bakın.

Arazide ayakta mı, oturarak mı sürmeliyim?

İşler karışıp sürüş zorlandığında, yeni sürücüler seleye oturur ve gidona yapışırlar. Arazi sürüşü hataları içinde en hafifi olsa da doğru oturmak her şeyi ama her şeyi daha kolay hale getirir. bunun sebebi seleye oturmanın ağırlık merkezini yukarı çeker. Bunun sebebi ayaktayken, bütün ağırlığınızın en alttaki noktaya, ayaklıklara inmesidir. Ama seleye oturmak ağırlık merkezini seleye, daha yükseğe çeker.

İkinci olarak da ayaktayken daha çevik olursunuz. Oturduğunuzda vücudunuzu ileri-geri ve yanlara hareket ettirmek daha zordur ve (çok daha) az etkili olur.

Oturmam gerekirse nelere dikkat etmem gerekir?

Oturmak için uygun anlar, görüşün engelsiz ve zeminin pürüzsüz, dümdüz olduğu bölümlerdir. Yorgunluğu azaltmak, daha zor bölümler için enerji toplamak için uzun bir arazi parkurunda oturarak sürmek iyi olur. Hata olan ise selenin konforuna alışarak fazla oturmaktır. Oturmak, aynı zamanda kolları ileride tutmak demektir. Ön teker kayaya çarptığında ya da derince bir çukurdan geçtiğinde ileride olan kollar doğru hareketleri sergileyemezler. Zemin değişken özellikler göstermeye başlayınca ayakta olun. Kaya veya çukur, otururken çarptığınızda düşersiniz; bu kadar basit.

Arazide lastiklerimi indirmeli miyim?

Hayır, büyük boy endurolarda fazla fazla ağırlık mevcut. Hafif arazi motosikletleri için (250 cc. ve altı makineler) lastik basıncını azaltmak işe yarar. Ancak 200 kilodan ağır “Adventure” bir motosiklet için büyük oranda kötü bir fikirdir. Jantlarda hasar ilk risktir. Düşük basınç lastiği fazla kolay esneterek darbeyi janta taşır. Artı olarak sert darbelerde inik lastik daha kolay iner (içindeki basıncı kaçırır ve tamamene yakın iner). Üçüncü risk inik lastiğin yine daha kolay janttan sıyrılmasıdır. Evet, bazı durumlarda, tutucu (yapışkan) bir noktadan çıkmak için biraz hava indirmek yardımcı olur. Örneğin derin kum, kil veya çamur bölgelerde. Ancak üşenmeyip hafif arazi şartlarına döner dönmez lastikleri tekrar özgün basınca geri getirmelisiniz. Çok kayalık, iri taşlı ve sivri yüzeyli taşlar-kayaların olduğu zeminlerde de inik lastik iyi bir fikirdir. Bunun sebebi şişik lastik, daha kolay yırtılır, kesilir.

Peki iki-üç kişi ya da daha kalabalık şekilde sürüyorsanız? Kalabalık, arazide iyidir. Motosikletten inin, yükleri boşaltın, böyle zorlu noktalardan motosikleti arkadaşlarınızın yardımıyla geçirin. En tehlikesiz yol budur.

Yüksek basıncın da arazide tehlikeli olduğunu unutmayın. Aşırı hava her şeyden önce ön tarafı gereğinde de fazla sektirir (zıplamasına sebep olur). Zıplama tutuşun kesilmesi ve kontrolün kaybı demektir. Lastik basıncı çok çok önemlidir ve ilgili yazı burada.

Arazide ön fren kullanmak?

Arazi sürüşü hatalarından en sık görüleni fren konusundadır. Sadece arka freni kullanmak isteriz başlarda. Ama olmaz, sadece arka fren hiçbir zaman yetmez. Fren konusunda şunu bilin: arka fren yavaşlatır, ön fren durdurur. Bu kural özellikle acil frenlemede geçerlidir. İşin aslı sadece ön fren çoğu zaman yeterli olacaktır. Arka fren duruş mesafesini azaltır ve dengeli fren yapmayı sağlar. Acemilerin arazideki en büyük yardımcısı tabii ki ABS. Fakat ABS’ye güvenirken unutmayın: ABS düz çizgide frenlerken işe yarar. Kilitlenmeyi engellese de ABS yanal kuvvetleri yok etmez. Gidon kıvrık iken sert fren, lastiği kilitlemese bile yığılma, yol tutuşu kaybetme, kaymaya sebep olur. Hatta arazide (gevşek zeminde) kilitlenme istenir çünkü kilitlenen lastik yana kayabilir ve motosiklet dengesini korur.

Bunun için yine geliyoruz bakışın önemine. İleri bakın ve sert frene gerek kalmadan sürüş yapın. Arazide en büyük yardımcınız ileri bakmaktır.