Lastik alıcısının rehberi
Motosiklet lastik bilgileri, kabartmalar şeklinde lastiğin üzerinde vardır. Bunu okumayı biliyorsanız en azından bayat lastik almamış olursunuz. Bu sebeple lastik bilgilerini okumayı öğrenmek şarttır.
Hangi lastik türü size uygun biliyor musunuz? Motosiklet Lastiği Seçmek yazımızı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Motosiklet lastik bilgileri çok önemlidir ama bir çoğumuz bilmiyoruz. Oysa lastikler bizi yola, hayata ve hayallerimize bağlayan temas noktalarımız. Bu yazının konusu da lastikler.
Her şeyden önce bilmeliyiz ki lastikler yüksek mühendislik ve yine yüksek teknoloji ürünleridir. İnce hesaplar ve ciddi çalışmalar ile üretilen lastiklerin üzerinde ihtiyaç duyduğumuz tüm bilgiler vardır. Bize de bu bilgileri okumak ve doğru şekilde kullanmak kalıyor.
Motosiklet lastik bilgileri nerede bulunur?
Motosiklet lastik bilgileri, her lastikte olduğu gibi, üzerine kazınmıştır. Bu yazıda bu kodları ve anlamlarını göreceğiz; buyurunuz:
1- Hız Sınıfı / Bilgisi
Lastikler farklı sınıflardaki hız sınırlarıyla üretilirler. Yani her lastiğin kaldırabileceği bir hız sınırı vardır. Üstüne çıkarsanız ya hasar görür, ya da patlar. Bunun için motosikletimize uygun sınıfta lastik almalıyız. Hız sınırlamaları şu şekilde yapılmaktadır:
Q- Sınıfı Lastikler: 160 km./saate kadar,
S- Sınıfı Lastikler: 180 km./saate kadar,
T- Sınıfı Lastikler: 190 km./saate kadar,
U-Sınıfı Lastikler: 200 km./saate kadar,
H-Sınıfı Lastikler: 210 km./saate kadar,
V-Sınıfı Lastikler: 240 km./saate kadar,
Z-Sınıfı Lastikler: 240km./saat ve üzeri hızlar.
2- Azami Ağırlık Bilgisi
Eğer bir yolcu ya da fazlaca yük taşıyorsanız bu önemlidir. Azami ağırlık bir harf sıralaması olarak belirtilir.
Motosiklet lastikleri için “A” en hafif, “C” ise en ağır derece anlamına gelmektedir. Azami ağırlık ayrıca soğukken şişirilmiş lastik basıncı ile verilir. Eğer bunun altındaysanız azami ağırlık da düşer.
3-Boyut Bilgisi
Unutmayın ki teker çapları inç olarak sıralanmakla beraber , çoğu lastikte taban genişliği milimetre olarak belirtilir. İkinci rakam yanak genişliğinin taban genişliğine oranıdır. Örneğin: “120/70ZR17” de 17 inç çapında , Z dereceli (hız olarak) , 120 mm. Taban genişliği ve genişliğin %70’ı yüksekliğinde bir lastiği belirtmektedir.
4- D.O.T Numarası
Buradaki en önemli bilgi yapım tarihidir. En son 4 sayı lastiğin yapıldığı hafta ve yılı (son sayı) belirtir. Örneğin “1702” damgalı bir lastik , 2002’ nin 17’ nci haftasında yapılmıştır.
Diğer tüm koşulların aynı olması durumunda , mümkün olan en yeni lastiği almanızı öneririz; çünkü bu taktirde daha az güneş, ozon ve diğer yıpratıcı maddelere maruz kalmış demektir. Normal şartlarda lastiklerin ömrü iki yıldır. Bu lastik hiç kullanılmamış, rafta beklemiş olsa bile iki yıl içinde sertleşerek yol tutuşunu kaybetmesi demektir. O sebeple her zaman yeni üretim lastik almaya özen gösteriniz.
Lastik Aşınma Göstergesi
Bazı motosiklet lastiklerinde aşınmayı belirten gösterge vardır. Bu gösterge (2. resim) lastik yeniyken zor görünür, o yüzden ayrıca o noktayı bulmak için ek bir gösterge koyulur (1. resim).
Gözlem ve Bakım
- Uzun süreli her kullanımdan önce lastiklerinizin basıncını kontrol ederek üreticinin öngördüğü basınçta olup olmadığından emin olunuz.
- Lastik basınçlarınızı lastikleriniz soğuk iken kontrol etmelisiniz.(En fazla düşük hızda 10 Km. den az sürmüş Ya da son sürüşünüzden üzerinden en az 2 saat geçmiş olmalıdır).
- Lastikleriniz iç ya da dış koşullar nedeniyle ani basınç kayıp ettiğinde, jant ve siboplarınızı da kontrol ettiriniz.
- Görülen herhangi bir delik, kesik, deformasyon uzman bir lastikçi tarafından onarılmalıdır. Hasar görmüş ve onarılmış bir lastikle lütfen profesyonel kullanımdan kaçınınız.
- Herhangi bir anormal ses, vibrasyon, çekme gibi şeyler fark ettiğinizde ivedilikle yetkin kişilere kontrol ettiriniz.
- Herhangi bir tamirat yetkin tamirciler tarafından yapılmalıdır.
- Lastikte herhangi bir yıpranma ya da yaşlılık belirtisi gördüğünüzde lastiklerinizi yenileyiniz.
Lastikleri Doğru Saklamak
- Lastikleriniz havalandırılan, kuru ve ılık bir yerde saklayınız. Nem ve güneş ışınlarından koruyunuz.
- Lastiklerinizi, kauçuğa zarar verecek kimyasallardan, solvent ve hidrokarbonlardan uzak bir yerde tutun.
- Metal, tahta , cam gibi kesici-delici objelerden olabildiğince uzak bir yerde lastiklerinizi muhafaza ediniz.
- İnik ve demonte şekilde uzun süreli saklamayınız.
- Lastiklerinizin üzerine başka eşyalar koyarak ağırlık altında bırakmaktan kaçınınız.
- Akü şarj cihazı, buzdolabı, ısı ya da alev üreten cihazların yakınında lastiklerinizi muhafaza etmeyiniz.
- Lastiklerinizi taşırken koruyucu eldiven takınız.
Motosiklet lastiği değiştirirken dikkat edilmesi gereken noktalar
- Değiştireceğiniz lastikler, motosikleti üreten firmanın belirttiği özelliklerde olmalıdır.
- Ön ve arka lastiklerinizin her ikisi de aynı marka ve aynı tip de lastikler olmalıdır.
- Aşırı şişkin ya da inik lastikle motosiklete binmeyiniz. Lastiklerinizin hız limitlerini aşmayınız, lastiklerinizin yük limitlerini aşmayınız.
- Kesinlikle radyal ve bias-ply lastikleri bir arada kullanmayınız.
Püf Noktaları
Motosiklet lastik bilgileri üzerinde var ama asla unutmayın: motosikletinizi lastik basıncını üreticiniz belirler, lastik firması değil!
Ölçü
Doğru lastik seçimi kullanılan jantın genişliğine bağlıdır. Orijinal lastiklerden daha dar Ya da geniş ebatta lastik takmayın. Yanlış boyutlar lastiğin profilini değiştirir, bu da hakimiyet ve yol tutuşu ters etkiler. Zincir, arka maşa vs. için yeterince açıklık bırakmaya dikkat edin.
İki Lastiği Aynı Anda Değiştirmek
Eğer tüplü tipte bir lastiği değiştiriyorsanız, iç lastiği de değiştirin.
Balans
Lastik balansı aşındıkça değişir. Eğer yapabilirseniz arada bir balansı kontrol ettiriniz. Her lastik değiştirdiğinizde de lastik balansınızı yaptırınız.
Basınç
Lastiklerinizin havasını sadece soğuk iken kontrol ediniz. Çünkü ısı lastik basıncınızı yükseltir. Lastikleri düşük basınçta kullanmak, lastiklerinizin zamanından önce yıpranmasına ve karkas yapısının bozulmasına neden olur. Her 2 hafta da bir lastik havalarınızı kontrol ediniz.
Lastikleri Isıtmak
Unutmayın ki tüm lastikler performans göstermek için belli bir ısıya erişmek durumundadır. Her kullanıma başlarken bir süre ölçülü (ılımlı) şekilde kullanarak lastiklerinizi ısıtın.
Aynı zamanda balon yapmış, bir tarafı daha fazla aşınmış, dişleri bitmiş lastiklerle yol yapmayın.
Düzgün Takmak
Yeni bir lastik taktırdığınızda, çeperinin jantın kenarına tamamen oturmasına dikkat edin (iki tarafı da çevirerek dikkatlice kontrol edin); ve teker yerine takıldığında lastik üzerindeki ok işaretlerinin (üreticiler yivleri ve lastiğin yapısını bir yönde düzgün gidecek şekilde tasarlarlar) doğru yönü gösterdiğinden emin olun. Lastikçiye güvenmemekten değil hayatınız söz konusu olduğu için.
Karıştırma
Motor üreticisinden o şekilde teslim edilmediği (ki bu çok enderdir), ya da üreticisi öyle olduğunu söylemediği taktirde, radyali bias-ply bir lastikle karıştırmayın yani birlikte kullanmayın.
Alıştırma
Yeni lastik taktığınızda ilk 50 Km. boyunca ani hızlanma, sert frenaj ve sert dönüş , yatışlardan kaçınınız. Yeni lastiklerin üzerinde ince bir koruyucu tabaka vardır, bu koruyucu tabaka silindikçe yatma açınız ve yol tutuşunuz artar.
Siboplar
Mutlaka sibop kapağı kullanınız. Sibop kapağı merkez kaç nedeniyle hava kaçağını ve sibopların içine pislik girmesini önler. Ama garip ya da süslü bir şey takmayın, fazladan birkaç gramlık bir ağırlık teker balansınızı etkileyebilir.
Aşınma
Yıpranmış lastikler ya da sertleşmiş lastikler motosikletin yol tutuş ve “handling”ini olumsuz etkiler. Eskimiş lastikleri kullanmakta ısrar etmeyin ve hemen değiştirin. Dişlerinin iyi olması bir anlam ifade etmez. Eski iseler hemen, ama hemen değiştirin.
Tamir
Motosiklet lastiği tamir edilmez. Eğer durum kaçınılmaz ise lastiklerinizi sadece işinin ehli insanlara tamir ettirin ve en kısa sürede, ilk fırsatta, tamir gören lastikleriniz değiştirin.
Motosiklet Lastik Doğru Basıncını Nasıl Bulabilirim?
- Bir çok motosiklette aşağıdaki gibi etiketle belirtilmiştir.
- Ayrıca kullanıcı el kitabında vardır.
- İkisi de yoksa internet üzerinden el kitabını indirebilirsiniz. Türkçesini bulamazsanız İngilizcesini indirin ve şunu arayın: “Tyre Pressure” rakamlar zaten aynı 🙂
İlgili yazı: Lastik Basınçları
Doğru saklandıktan sonra üç yıla kadar. Sonrasında da performansı kötü olmasa da yeni lastik her zaman daha iyidir tabii ki.
Üzerinde basılı olarak bulunur. Dört rakamlı bir koddur. İlk iki rakam üretim haftasını, son iki rakam üretim yılını gösterir.
Her lastiğin üzerinde yazar, bu yazıda lastik üzerindeki kodların nasıl okunduğunu görebilirsiniz.