aktarım botu
Korkunca neler olur?
Acemiler: “Motosiklet sürerken korkuyorum.” der. Bu sorundur çünkü korku beden üzerinde doğrudan etkide bulunur. Tehlikeyle karşılaştığında beyninizin ve vücudunuzun yapabildikleri şaşırtıcıdır. Bu mekanizmaları öğrenmek ve nasıl çalıştıklarını bilmek yönetebilmemizi ve kontrol edebilmemizi sağlar.
İçindekiler
Eğitim bu mekanizmaları doğru çalıştırmak için alıştırmalar ve şekillendirmeler yapar.
Tehlike, korku anında neler olur?
Bütün vücut irkilir
Bu dikkatimizi dağıtır ve bizi yoldan koparır. Aslında bu bütün kaslarımızın kasılmasıdır.
Vücudumuz tehlikeye hazırlanmış ve gücü hazırlamıştır.
Baş öne eğilir
Hedef küçültür ve saldırmaya hazır hale geliriz. Bu, bakışımızın düşmesi demektir.
Bakış düşünce çıkışı ve kaçış alanımızı göremeyiz.
Önümüze bakmak korkumuzu arttırarak kontrolümüzü zayıflatır hatta yok eder.
Omuzlar kasılır
Bu, komut vermemizi ve manevra yapmamızı engeller. Motosiklete istediğimiz komutları veremeyiz.
(Omuz düşürmek hakkında bir yazı burada)
Bunu soğuk ter izler. Kalp atışı hızlanır, ağız kurur (adrenalin salgısı)
Karar verme mekanizması giderek devreden çıkar ve içgüdülerimiz baskınlaşmaya başlar.
Beyin tehlikeye kilitlenir
Artık düşünerek karar verme hareket etme yoktur. İlkel beyin hayatta kalma hareketlerine başlar (kolları yüze kapama gibi refleks ve engellenemeyen hareketler).
İlkel korku sistemi adı verilen bu bilinçsiz tepki vücudun tehlike alarmıdır. İnsanın daha ne olduğunu anlamadan eğilmesini, atlamasını/harekete geçmesini veya donup kalmasına sebep olur.
Beynimiz, tehlikeye önceden programlandığı şekilde tepki verir. Beyindeki yapılar ve devreler tarih öncesi ilkel atalarımızdan gelir. Yüz binlerce yılın birikimiyle beynimiz otomatik pilota geçer ve kontrolü ele alır; bilinci devreden çıkarır.
Tehdide verilen tepki tamamen içgüdüseldir…
Çoğunlukla da istem dışıdır.
Panik varsa kontrol yok
Beynimiz her şeye rağmen bizi korumak için çalışır. Panik de aslında bizi korumak içindir fakat sorun şu ki panik anında bilinç değil bilinç altındaki ilkel beyin kontrolü ele alır*. Bu da gerçeklikten kopmamıza ve yanlış hareketler yapmamıza sebep olur.
Yapmamız gereken bilinci açık tutmak, paniklemeden süreci yönetebilmektir. Eğitim bu işe yarar çünkü eğitim: kalıcı davranış değişikliğidir.
İleri okuma bilgi için “+” simgelerine basabilir ve ayrıntıları görebilirsiniz.
Panikleyince Ne Oluyor?
Beyin elektrik sinyalleri ve kimyasallardan oluşan nöro-iletken denilen karmaşık bir bileşenle çalışır. Merkezi korku sistemi harekete geçtikten sonra beyinciğe otonom sinir sistemini devreye sokmasını bildirir ve nöro-iletkenler hemen harekete geçer. Ayrıca hipotalamus hipofiz bezine acilen hormon salgılamasını bildirir. Böbrek üstü bezleri kana adrenalin gönderilmesini sağlar. Kan basıncı artar ve göz bebekleri büyür. Adrenalin yüklü kan gergin kaslara dolarken, yüz donar, ağız kurur. Kaçış sırasında serinlemek için vücut bütün sıvıyı tere dönüştürdüğünden ter basar. Hayatımızı tehlikeye düşürdüğünü hissettiğimiz bir olayda sinir sistemimiz inanılmaz derecede harekete geçer. Ölüm veya yaşam enerjileri budur. Bu enerji bize en zor ve en tehlikeli durumlarda hayatta kalabilmemiz için verilmiştir. İyi ki var. Çünkü en azından bizi bu açıdan kurtarıyor.
Sorun Nerede?
Sorun, korkuya teslim olduğumuzda bilincin ve düşüncenin devreden çıkmasıdır.
Bu yüzden tehlikenin söz konusu olduğu bütün eğitimlerde (komando, sürüş, itfaiye vb.) defalarca ama defalarca tekrar ile yeni davranış modeli beyne kazınır.
Ünlü laflarıdır: “Korkmayın, bunun için eğitildiniz!” yani tehlike gelip beyniniz devreden çıkınca otomatik seriye eğitimde gösterdiklerinizi yazdık.
Bizi kazaya götüren içgüdüsel hataları bu yazıda görebilirsiniz: Hayatta Kalma Tepkileri
Korku ölüme neden olur
Bir tehditle karşılaştığında vücut bilinçsiz bir tepki verir:
– Kork, KAÇ (kurtul),
– Kork, SAVAŞ
buradaki korku ilkel korkudur ve belirli bir noktadan sonra kontrol edilemez.
Beyin tehlikeye evrim sürecinde programlanmış düzeyde cevap verir.Korku anında verilen tepki içgüdüsel yani istemsizdir.
Beyne alarm verildiğinde fiziksel ve duygusal birçok tepki verilir. Kişi alışılmadık bir durum karşısında korkuya kapılır. Eğer deneyimi varsa kurtulur. Kişi ne yapacağını bilse dahi korku etkiler. Korku duyuları keskinleştirir olacaklara hazırlar. Hayatta kalmak için savaşılır.
Hayatımızı tehdit eden bir olay karşısında sinir sistemimiz inanılmaz ölçüde harekete geçer. Ölüm ve yaşam enerjisi budur. Bu enerji hayatta kalmamızı sağlar. Korkuda bireysel farklılıklar mevcuttur. Bundan korunmanın yolu korkuyu kontrol etmektir.
İyi motosiklet sürücüsü nasıl tepki verir?
Birinci olarak ileri baktığı için tehlikeyi erken algılar.
Hazır olduğu için korkmaz, paniklemez. Bilinci ve kontrolü yerindedir.
Tut ki panik oldu, bu defa da Kapalı Alan Eğitiminde edindiği beceriler devreye girer: omuzlarını düşürür, kollarını serbestleştirir, dizleriyle motosiklete iyice sarılır, frenlemeyi doğru yapar ya da kaçış manevrasını başarıyla uygular.
Bedenin tepkileri hakkında faydalanılan kaynak: http://biyolojiegitim.yyu.edu.tr/f/kato.html
Mustafa A. T.