Zincir temizleme ve yağlama, temizlik ve bakım doğrudan zincir ömrünü etkiler. Zincirin ömrünü yağlı olup olmaması belirler. Yağ varsa sağlıklı çalışır, yağ az ise hızlı aşınır. Zincir açıkta çalışan bir parça olduğu için kir, toz, çamur yağı üzerine toplayıp işlevini yapmasını engeller ve sürtünmeyi arttırır.
Zincir bakımı üç aşamalıdır
Kesinlikle ve kesinlikle motor çalışırken işlem yapmayınız.
Parmaklarınızı koparabilirsiniz (bu bir şaka değildir).
- Temizlik
- Zincir yağlama
- Zincir ayarlama (gergi) ve bakım
Zincirinizi ideal şartlarda; yani asfalt, toprak, toz, yağmur görmeden sürüş yaptığınızda beş yüz km. aralıklarla yağlamanız yeterli olacaktır (kabaca iki depo diyelim).
Çoğu üretici her 500 km’de zincirinizi yağlayın diye uyarır. Ancak buna uymak ne derece doğrudur tartışmaya açıktır. Çünkü zincir kirlenmesi kullanım koşullarına göre değişen bir yapıdadır. Cross, enduro gibi doğa şartlarında ilerleyen, tozla, çamurla bir arada olan motosikletler çok daha kısa sürede zincir kirletirken, racing, cruiser ve touring tarzı motorlar asfalt ağırlıklı gittikleri için çok daha uzun km’lerde zincir bakımına ihtiyaç duyarlar.
Yine de bazen erimiş asfalt, yağmur, toprak, toz gibi zincirdeki yağı sıyıracak şartlarda sürüş yapmak zorunda kalırız. Bu gibi durumlarda özellikle her yağıştan sonra zincirinizi yağlayınız.
Motosiklet zinciri temizliği
Zincirimizi nasıl temizlemeliyiz?
Öncelikle motosikletimizi temizlik için hazır konuma getirmeliyiz. Orta ayaklığı olan motosikletlerin zincir temizliği çok kolay yapılabilmektedir. Orta ayaklık olmayan motorlarda arka sehpayı kullanın ve motosiklet dik konumda arka tekerler boşa alınarak temizlik yapın.
DİKKAT: Bazı sürücüler daha kolay olur diye orta sehpaya aldıkları motosikletlerini çalıştırarak zinciri çevirirler ve temizleyip yağlamaya kalkarlar. Birçok kişinin bu uygulama sırasında ciddi şekilde yaralandığını belirtmek isterim. Her zaman motor kapalı haldeyken bakımı yapınız.
Motosiklet zinciri temizliği türleri
- Temizlik spreyi kullanarak temizlik
Temizliği kolayca yapmanızı sağlar. - Zinciri sökerek gaz ile temizlik
- Fırçalamak
Zincire zarar vermeyecek yumuşaklıkta bir fırça kullanılmalıdır.
Size önerim sprey ile temizlik çünkü en kolayı bu.
Fakat belirli aralıklarla fırça ile temizlemek her parçanın gözle kontrolünü de sağlayacağından tavsiyedir. Çünkü zamanla, bazı baklavalar esner, aşınır; gözle kontrol bu baklavaları, motosiklet zincirindeki yıpranmaları fark etmek için en iyi yoldur.
Motosiklet zinciri: Fırçayla temizlik
Temizlik için boya fırçası veya diş fırçası, küçük bir kap, bez parçası, 1 lt. kadar gaz yağı veya zincir temizliği için özel üretilmiş spreye ihtiyacımız var.
Gaz yağına batırdığınız fırça ile zincir ve dişlisini iyice temizliyoruz. Gaz yağının en önemli özelliği en katı yağlı kirleri bile kolayca temizlerken içerdiği yağ ile zinciri de yağlamasıdır. İşlem sırasında fırçayı bol bol ve sık sık gaz yağına batırıyoruz. Tabiri caizse foşur foşur bir işlem olacak bu.
Zincir ve çarkları gözle temiz olduğunu gördüğümüz ana kadar temizliyoruz; amacımız üzerindeki kiri-pası almak. Zincir temizlendikten sonra iki tur daha devam ederek, ön zincir dişlisinin de gaz yağına iyice bulanmasını ve temizlenmesini sağlıyoruz.
Çarklar ve zincir artık temiz. Bez ile zincir ve dişliyi siliyor, gaz yağının fazlasını alıyoruz. Jant ve lastiğe özel önem verin; gaz yağı sonuçta yağdır ve lastik üzerinde yağ ile sürüş olmaz… Eğer en sonda motosikleti yıkayacaksanız bezle fazlasını almadan bırakabilirsiniz. Fakat bu durumda da temizlik sonrasında kontrol etmek gerekir.
Uyarılar
> Basınçlı su ile zincir temizliği yapılmaz. Basınç iç tarafa işleyerek yağı sıyırır ve su ile doldurur. Bu, sonrasında yapılacak yağlamayı da engeller.
> Yıkama sırasında deterjanlı suyun zincire gelmemesine dikkat edin.
> Gaz yağı arka fren diskine sıçramamalıdır. Bu durumda sabunlu su ile diski temizleyin, deterjan yerine sabun daha iyidir.
Peki zinciri nasıl yağlayacağız?
Zincir yağlama motorunuzu sehpaya alarak,
zincirin alttaki kısmına üstten, tercihen öndeki çarka yakın bir noktadan ve:
“arka lastiği geriye çevirerek sıkmanızdır.”
Buradaki mantık, yağı ön çarka en yakın noktadan ve zincirin altından sıkıyorken,
arka lastiği geriye çevirerek, fazla yağı ön çarka aktarmak,
ön çarkın dişlilerinin yüzeyini de yağ aktarma noktası olarak kullanarak zincirin çark ile temas eden ve yük binen taraflarına yağ iletmektir.
Aynı şekilde zincir geriye doğru ilerlerken arka çarka gelecek ve aynı yağ aktarma işlemini arka çarkta da yapacaktır.
E bazı motorlarda ön çarka ulaşamıyoruz? O halde zincirinin alt kısmından arka çarka yaklaşabildiğiniz kadar yaklaşın. Bu durumda da aynı mantıkla:
- arka çarkın üst kısmıyla zincirin altının birleştiği noktaya,
- fazla (foşur foşur olmadan) yakın bir noktadan ve:
- arka lastiği geriye çevirerek yağlama yapmak gerekir.
Böylece yağ dönme sırasında merkez kaç kuvvet ile dış tarafa doğru ilerler ve zincirin her kısmına ulaşır.
Zinciri yoldan geldikten hemen sonra sıcak haldeyken yağlamak çok daha etkili sonuç vermektedir. Sıcaklık ile akışkanlığı artan yağ çok daha iyi zincire işler.
Bazı motorlarda sehpa yoktur; bu motorlarda ayaklığı açarak bir arkadaşınız yardımıyla motoru ayaklığın üzerinde yatırarak aynı işlemi yapabilirsiniz.
Yağı ön yüzden değil zincirin içinden, baklavaların çarkla birleştiği yere doğru sıkınız
Buradaki amaç baklavaların birleşim yerlerinde, iki baklava ucu arasındaki yumuşak plastiklerin yağlanmasıdır. Zincirin sadece size bakan yerine yağ sıkmak pek işe yaramaz.
Zincir yağlama bitince fazla yağı kağıt havlu ya da bezle zinciri silerek alın.
Bize lazım olan baklavaların içindeki yağdır. Dışarıdaki yağın zincire bir faydası yoktur.
Ayrıca bunlara dikkat edin
- Yere bir şey serin, yağın fazlası yere akacaktır çünkü.
- Bir karton, gazete vs ile zincirin arkasını kapayın ki yağ zincirden sonra o basınçla içerilere ya da arka lastiğe bulaşmasın.
- Zincir temizliğini ya zincir temizliği için özel üretilmiş ürünler, ya da gazyağı ile yapınız; başka bir ürün ile (WD40, balata spreyi vs.) yapmayınız. Uygun olmayan kimyasal maddeler zincirlerin arasındaki halkaları bozacaktır.
- Her iki depoda (yaklaşık beş yüz km’de) bir yağlama,
- dört – beş depoda bir temizlik;
- ama yoğun yağmurda ya da çamurda ya da tozda yapılan her sürüş sonrası bir kısa yağlama genel kuraldır.
İlgili yazılar
Zincir temizleme yağlama: Yapmayın
Motosiklet zincirleri üzerindeki yağı sıyırmadan yapılmalıdır.
Başka bir deyişle temizliği yine yağlı bir sıvı ile yapmalısınız.
- WD40 kullanmayın (temizlik için belki ama yağlama için yetersizdir).
- Balata temizleme spreyi kullanmayın.
- Benzin, mazot, tiner gibi çözücü maddeler kullanmayın.
- İçinde yağ ve kir çözücüleri bulunan, yağlama özelliği olmayan ürünlerin kullanımı keçelere zarar verir.
Bu tür maddeler keçelerin (ring’lerin) yapısını bozar, yırtılmalarına sebep olur;
Yeni sıkacağınız yağı da bozar ve çözer, işlevini yapmasını engeller.
Bazı tamirciler aşırı sünmüş (uzamış) zincirleri biraz daha kullanmak için aradan bakla çıkartmayı önerirler. Böyle bir uygulama sonrası hayatınız tehlikeye girer. Bunun yanında ön – arka zincir dişlisinin de aşınmasını arttırır. Kesinlikle böyle bir işlem yaptırmayınız.
Bunu anlamanın birkaç değişik yolu vardır.
- Zincir sünme payına bakın. Artık zincirin gerdirme ayarı sonlara yaklaşmışsa zincirin değişme zamanı gelmiştir.
- Zincir sesi. Yağlasanız dahi zincir şakırtıları geliyorsa zincir yatakları oldukça aşınmıştır. (Zinciri söküp iki ucundan tutup dışa ve içe doğru yapılan çekme-itme hareketleriyle boşluk durumu rahatlıkla kontrol edilebilir.).
- O-ring’lerin gözle kontrolü. Kopmuş, zedelenmiş, boşluk yapmış ise zincirin değişmesi gereklidir.
- Zincir bakla kontrolü. Baklalarda çatlama, deformasyon görünüyorsa mutlaka değiştirilmelidir.
- Ani yüklenmelerden kaçının. Sert debriyaj bırakmak, lastik yakmaya çalışmak, tek tekere kalkma gibi zincire ani yüklenmelerden kaçının.
- Bakım periyodunu sıklaştırın. Her uzun gezi sonrası zincirinizi en azından yağlayın.
- Kaliteli, standartlara uygun zincir yağlarını tercih edin.
- Zincir ayarlarınızı kontrol edin, gerekiyorsa ayarlayın/ayarlatın.
- Eskimiş bir zincir dişlisine takılan yeni zincir kısa sürede zarar görecektir. Bu sebeple kullanım ömrünü doldurmuş zincir dişlisini mutlaka değiştirin. Böylece zincir’in ömrünü uzatmış olursunuz.
- Ön zincir dişlisi ve arka zincir dişlisi hiza kontrolünü mutlaka yapın. Özellikle arka teker sökülüp takıldıktan sonra bu kontrolü yapmanızda fayda var. Farklı bir hizada çalışma sonucu zincir açı yapacak, hem ses artacak hemde zincirinizde düzensiz ve hızlı bir aşınmaya yol açacaktır.