Daha önce de bahsetmiştik RNickeyMouse adlı kullanıcı Mulholland denen yerde yüksek kaliteli videolar çekiyor ve genelde kayma anları ile kazaları kayıt ediyor.
Videoların yüksek kalitede ve motosikletin kayma anlarında yavaş çekime geçiyor oluşu da çok güzel. Bu sayede motosikletin kayma dinamiğini görüp anlama şansımız oluyor.
Arka teker neden kayar?
“Motosikletin arkası nasıl, ne zaman kayar?” bunu bilirsek, sebepleri ortadan kaldırarak kaymayı engelleyebiliriz. Kısa cevap: tutuş eksikliği. Biraz daha açayım.
Her motosikletin arka tekeri daha kalındır biliyorsunuz. Çünkü çekişte, yani gaz açtığımızda) ciddi bir yük biner arka tekerleğe. İşte bu yükle baş edebilmek için arka tekerlek geniş olmak zorundadır. Bunu şimdilik kenara koyalım ve devam edelim.
Ağırlığın yol tutuşa etkisi
Boş bir sandalye düşünün parmağınızın ucuyla çekersiniz değil mi? Şimdi bir de sandalyede oturan biri olsun. Yere basan yüzey aynı ama çok daha tutuş var değil mi? İşte aynı etki tekerlekler için de geçerlidir.
Diyeceksiniz ki biz hep motosikletin üzerindeyiz, ağırlık nasıl değişiyor? Bu sorunun cevabı ağırlık aktarımı (transferi). Ağırlık sabit olsa da iki tekerlek arasında paylaşılıyor. Sabit süratle ilerlerken kabaca 50/50 bölüşülen ağırlık, hızlanır ya da yavaşlarken değişiyor.
Fren öne, gaz arkaya yığar
Ağırlık aktarımı demek, ağırlığın ön ya da arka tekerlek arasında toplanması demektir. Gaz açınca arkaya gidiyoruz zira ağırlığımız arka tarafa aktarılıyor. Gazı kapadığımızda da aynı etki oluşur, gazı kapamak da fren yapar gibi ağırlığı arkadan alır, öne yığar.
Başka bir deyişle fren yapmak ya da gaz kapamak arka tekeri hafifletir!
Videolarda açık şekilde göreceksiniz: arka tekerlek kaymadan hemen önce ağırlık ön tarafa geçiyor. Bu apaçık arka tarafı yukarıdan çekmek gibi bir etkiye sahip. Lastiği yerden kopsun diye arkasını yukarı kaldırmanın sorumlusu ya sert gaz kapama ya da fren.
Gaz kapama daha hafif, fren daha güçlü şekilde ağırlığın öne yığılmasına sebep oluyor, ağırlık arkadan öne geçiyor. Sandalyenin üzerindeki kişi kalkınca da sandalye birden kaymaya başlıyor gibi düşünün.
Kısacası: virajda gaz kesmek kötü, fren yapmak berbat bir fikir.
Tabii ki her viraj için felaket getirmez ağırlık transferi. Fakat motosikleti zorlamaya başladığınızda arka teker kayması tehlikesi kademeli olarak artar.
Gaz açmak kayma sebebi olabilir
Tutuşu nereye istiyorsak ağırlığı oraya taşımalıyız evet. Bunun diğer bir yönü daha var o da: ağırlığın aktarımını beklemek gerekli. Şöyle anlatayım, düzlük sonunda fren yaptık [AĞIRLIK ÖNDE], freni bıraktık [AĞIRLIK ARKAYA AKTARILIYOR AMA BIRAKTIĞIMIZ ANDA BÜYÜK KISIM HALA ÖNDE]. Şimdi burada duralım. Ve anın fotoğrafını çekelim.
Frenlerken sıkışan, kapanan, aşağı inen ön amortisörler fren kolunu bıraktığımız anda açılmaya, ön tekerdeki basınçlarını azaltmaya (henüz yeni) BAŞLADILAR. Bu anlarda AĞIRLIK ARKAYA BİNMEYE BAŞLADI ama HENÜZ AĞIRLIĞIN TÜMÜ ARKA TEKERDE DEĞİL. Yani gaz açmadan önce ağırlık aktarımının bitmesini ve arkanın oturmasını (normal seviyesine gelmesini) beklememiz lazım. Bu aşamada arka tekerdeki tutuş henüz az. Dolayısıyla tutuş henüz az iken gaz açıp DAHA FAZLA TUTUŞ İSTEYEN HIZLANMAYI İSTERSEK: arka teker kayması kolay hale gelecek. O halde freni bıraktıktan sonra gaz vermek için acele etmemeliyiz.
Arka teker neden kayar daha net şekilde anladınız sanırım, gelin şimdi de nasıl önüne geçeceğimizi konuşalım.
Nasıl engel olabiliriz?
Fren > yatırma > gaz. Ana kural bu. Frenajı düzlükte bitirip bırakmalı, öndeki tutuş ile gidon basmalı (kontra ile dönmek), motosiklet yattıktan SONRA YAVAŞÇA, AZDAN BAŞLAYIP GİDEREK ARTTIRARAK GAZ VERMELİ. İşte bu yatıştan sonra gaz vermek ve azıcık açarak ama gaz seviyesini giderek arttırarak gaz vermek ARKA TEKERE YERLEŞMESİ VE AMORTİSÖRLERİN OTURMASINI sağlar. Bu şekilde arka teker kayması çok büyük oranda risk faktörü olmaktan çıkar.
Bu sebeple lütfen aşağıda bağlantısını verdiğim Gaz Tekniği yazılarını okuyunuz.
Bu yazı Motosiklet Acemileri İçin, Motosiklet Sürüş Teknikleri ve Püf Noktası kategorilerinde yayımlanmıştır.
Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et